Ecologische begeleiding bij bouwprojecten: verplicht of verstandig?
Leestijd: 4 minuten
Publicatiedatum: 17 November 2025
Auteur: Sander Hartog
Steeds vaker speelt natuur een belangrijke rol in de bouw en bij projectontwikkeling. Niet alleen vanwege strenge wet- en regelgeving, maar ook omdat duurzaam en natuurinclusief bouwen inmiddels de norm aan het worden is. Toch blijft bij veel bouwprojecten de vraag bestaan of ecologische begeleiding nu verplicht is of gewoon verstandig. We leggen het je hier haarfijn uit.
Wat is ecologische begeleiding bij bouwprojecten?
Ecologische begeleiding betekent dat een ecoloog betrokken is tijdens de uitvoering van een bouwproject, bijvoorbeeld bij sloop-, grond- of bouwwerkzaamheden. De ecoloog kijkt en denkt mee of beschermde planten en dieren niet worden verstoord en dat er gewerkt wordt binnen de kaders van de Omgevingswet (voorheen bekend als de Wet natuurbescherming). Dit noemen we ook wel natuurinclusief bouwen.
In de praktijk houdt dit in dat een ecoloog:
- Vooraf een quickscan, soortspecifiek onderzoek of een natura 2000-beoordeling uit kan voeren.
- Hulp kan bieden bij het aanvragen van benodigde vergunningen, met een zogenaamd activiteitenplan.
- Toezicht houdt op naleving van maatregelen om te voldoen aan de Algemene Zorgplicht.
- Rapporteert over de uitvoering en naleving van regelgeving omtrent flora en fauna.
> Lees meer over onze ecologische onderzoeken en onze ecologische begeleiding
🤝 Door met een ecoloog samen te werken vormt een ecoloog dus de schakel tussen bouwen en natuurbehoud.
Wanneer is ecologische begeleiding verplicht?
Ecologische begeleiding is verplicht zodra er kans is op overtreding van de Omgevingswet. Die wet beschermt – in combinatie met de Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) en het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl) – een groot aantal diersoorten en plantensoorten in Nederland.
Een ecoloog moet bijvoorbeeld verplicht worden ingeschakeld bij:
- Situaties waarin beschermde flora of fauna voorkomt.
- Sloop of renovatie van gebouwen waar vleermuizen of vogelnesten aanwezig kunnen zijn.
- Grondwerkzaamheden in het broedseizoen.
- Projecten in of nabij Natura 2000-gebieden.
In zulke gevallen is begeleiding nodig om te garanderen dat de werkzaamheden volgens de ontheffing of vergunning verlopen. Zonder goede begeleiding kunnen projecten stilgelegd worden, wat kan leiden tot vertraging, extra kosten en andere problemen.
Waarom ecologische begeleiding verstandig is bij elk bouwproject
Zoals je net kon lezen zijn er dus vele momenten waarop ecologische begeleiding verplicht is, maar zelfs als begeleiding niet wettelijk verplicht is, blijkt het in de praktijk bijna altijd een verstandige investering. Een ecoloog helpt om risico’s te beperken en biedt kansen om projecten duurzamer te maken.
3 redenen waarom ecologische begeleiding verstandig is:
1. Het voorkomt vertraging en boetes
Door vroegtijdig ecologisch toezicht in te zetten, verklein je de kans op overtredingen of vertraging. Wordt er tijdens de bouw toch een beschermde soort aangetroffen, dan kan een ecoloog direct handelen en maatregelen voorstellen.
2. Je bouwt duurzaam en maatschappelijk verantwoord
Steeds meer opdrachtgevers vragen om natuurinclusieve oplossingen. Ecologische begeleiding helpt om projecten groener te maken, bijvoorbeeld door nestkasten te plaatsen of inheemse beplanting te gebruiken.
3. Het geeft een positieve uitstraling
Een bouwmaatschappij of ontwikkelaar die zorgvuldig met natuur omgaat, laat zien dat duurzaamheid serieus wordt genomen. Dat vergroot het vertrouwen van opdrachtgevers, bewoners en overheden.
Conclusie: verplicht of verstandig?
Ecologische begeleiding is in sommige gevallen verplicht volgens de Omgevingswet, maar in alle gevallen verstandig. Het voorkomt juridische problemen, draagt bij aan duurzaam bouwen en laat zien dat je met respect voor de natuur werkt.
💡 Tip: Overweeg ecologische begeleiding al in de ontwerpfase van je project. Hoe eerder een ecoloog meedenkt, hoe makkelijker het wordt om bouwplanning en natuur in balans te brengen.
Wil je weten hoe wij mee kunnen denken met je ontwerp of ben je op zoek naar een langdurige samenwerkingspartner? Neem contact met ons op voor een vrijblijvend advies.
